Soms sta je versteld van de enorme onzin die mensen geloven. Waarom denken mensen dat Covid vaccins niet werkten terwijl er bergen bewijs is dat ze wel werken? Waarom zijn er nog steeds mensen die denken dat Trump de verkiezingen heeft gewonnen? Waarom geloven mensen in de meest bizarre complottheorieën? Kijk gewoon naar de feiten stelletje sukkels!
Maar zo simpel is het niet. De canadeese psycholoog Steven Pinker stond onlangs in de Volkskrant en had daar wel wat interessants over te zeggen. Volgens hem geloven mensen niet op dezelfde manier in complottheorieën als dat ze geloven dat er melk in de koelkast staat. Bij complottheorieën is het doel om een groep te binden en je tegen anderen af te zetten. “Wij zijn een groep, want wij geloven X”. Godsdienst werkt ongeveer ook op dezelfde manier. Omdat mensen gemaakt zijn om in groepen te leven, is dit erg krachtig.
Overtuigen
Iemand overtuigen van het type feit “er staat melk in de koelkast” gaat makkelijker omdat iemand daar niet z’n hele persoonlijkheid aan heeft opgehangen. Je loopt naar de koelkast en laat het pak zien en de ander denkt: “Verrek, hij had toch gelijk met z’n melk.” Trumpaanhangers hebben wel hun hele persoonlijkheid aan het geloof opgehangen dat Trump de verkiezingen had gewonnen. Zo iemand overtuigen is erg lastig omdat je tijdens het overtuigen eigenlijk probeert om iemand uit z’n groep te halen. En als mensen iets erg vinden, is het wel om uit een groep gehaald te worden.
Of zoals James Clear zegt:
Convincing someone to change their mind is really the process of convincing them to change their tribe. If they abandon their beliefs, they run the risk of losing social ties. You can’t expect someone to change their mind if you take away their community too.
Om zo iemand te overtuigen, moet je met een nieuwe “groep” komen waar degene naar over wil stappen:
The way to change people’s minds is to become friends with them, to integrate them into your tribe, to bring them into your circle. Now, they can change their beliefs without the risk of being abandoned socially.
Wat ook helpt is als iemand al voor een groot gedeelte in dezelfde groep zit. Als je het op een groot aantal onderwerpen eens bent met elkaar, is de kans groter dat je het eens wordt over onderwerpen waar je verschillend over denkt. Je (of de ander) hoeft dan niet over naar een totaal nieuwe groep.
Verder lezen
- James Clear: Why facts don’t change our minds
- Steven Pinker in de Volkskrant: Waarom mensen zo makkelijk kletspraat geloven
- Boek “Rationaliteit” van Steven Pinker: bol.com